Аксана Бярнацкая: Падабаецца дапамагаць людзям, якія хочуць нешта рабіць

Фота са старонкі Цэнтра "ЭкаЖыццё" УКантакце

Навагодняя гісторыя пра тое, як паляпшаць жыццё навокал і пры гэтым заставацца шчаслівым.

Аксана Бярнацкая – з тых, каго называюць актывістамі па жыцці. Такія людзі, куды б яны не траплялі, паўсюль ствараюць вакол сябе рух. Мяркуйце самі: звычайная змена месца жыхарства – пераезд у пасёлак Бараўляны пад Мінскам – выліўся ў стварэнне цэнтра дасуга для дарослых і дзяцей “ЭкаЖыццё”.

– Мы пераехалі ў новы дом, дзе суседзі не віталіся адзін з адным. І я падумала, што было б добра хаця б Новы год адзначыць разам. Абыйшла 114 кватэр у нашым доме, з усімі жыхарамі паразмаўляла, усе казалі, што ім гэта было б цікава. Вывесіла аб’яву пра агульны сход, на які, апроч мяне, прыйшлі цэлых два чалавекі. Пішу другую аб’яву – праз тыдзень прыйшло 5 чалавек. На трэці сход – ужо 7 чалавек. З імі і сталі дамаўляцца і зладзілі дамавое свята, на якое сабралася 25 чалавек.

На развіццё стасункаў з суседзямі Аксану натхніў курс, які яна прайшла ў Офісе еўрапейскай экспертызы і камунікацый, прысвечаны лідарству ў мясцовых супольнасцях. Сваю справу адыграў і ўласны досвед: стала нязручна вазіць сына ў Мінск на гурткі – дык чаму б не стварыць актыўнасці побач з домам? Так нарадзілася ўстанова для правядзення грамадскіх мерапрыемстваў. Да яе стварэння падыйшлі грунтоўна, і ў статуце, апроч іншага, прапісалі магчымасць зарабляць грошы. Знялі невялікі офіс на 18 квадратных метраў, дзе псіхолаг пачала весці заняткі школы для дзяўчынак з рукадзеллямі і трэнінгамі. Потым знайшоўся чалавек, які пагадзіўся выкладаць у Бараўлянах курсы па камп’ютарнай пісьменнасці – і гэта, што называецца, па-сапраўднаму “стрэліла”: ахвотных назбіралася 60 чалавек.  

Аксана Бярнацкая (у цэнтры). Фота Службы інфармацыі "ЕўраБеларусі"

Тым часам сама сабой наспела новая грамадская акцыя: сын Аксаны за лета моцна вырас са свайго адзення, і жанчына вырашыла правесці гараж сэйл, пра які таксама даведалася з курса па лідарстве. Кінула кліч у сатсетках – адгукнуліся 200 чалавек. За два тыдні ўдалося не толькі сабраць адзенне, але і далучыць да акцыі дзіцячы клуб, студыю малявання, краму цацак – атрымалася мясцовае свята “Талака-фэст”, якое сабрала каля 500 чалавек.

Людзям такая актыўнасць спадабалася, захацелася працягу. У гэты час Аксана знаходзіць закінуты склад у 80 квадратных метраў і запрашае ахвотных далучыцца стварыць там за 30 дзён сваю івэнт-прастору. Некалькі чалавек з сем’ямі сталі наводзіць у памяшканні парадак і рабіць рамонт. Праз месяц новы офіс быў гатовы!

Офіс "ЭкаЖыцця". Фота з Фэйсбука

Да Аксаны сталі звяртацца з новымі прапановамі і актуальнымі праблемамі. Некалькі бараўлянскіх мам прапанавалі стварыць дзіцячы сад-клуб на 4 гадзіны, куды можна было б уладкаваць сваю малечу і за гэты час заняцца сваімі справамі ці проста выдыхнуць. Потым сталі ладзіць дзіцячыя лагеры, каб школьнікам было куды дзецца падчас канікул. Нарэшце мамы самі захацелі нечым заняцца, і так у цэнтры з’явіўся курс арт-тэрапіі. Потым – ёга, славянская гімнастыка…

Дзецям ёсць чым заняцца ў "ЭкаЖыцці". Фота са старонкі цэнтра ў Фэйсбуку

Перад чарговым Новым годам кіраўніца “ЭкаЖыцця” прыдумала “Суседскі марафон шчодрасці”, падчас якога жыхары Бараўлян дапамагалі выканкаму збіраць падарункі для адзінокіх пенсіянераў і тых, хто жыве ў нястачы. Падключыліся бізнесмены, сябры – і з неабходных 107 актывісты сфармавалі 56 падарункаў. Разносілі іх Аксана з мужам і яе сын з сябрамі.

– Рэакцыя была неадназначная, – прызнаецца дырэктарка “ЭкаЖыцця”. – Пыталіся, адкуль падарункі: “З сельсавета? З сацабароны? Дык адкуль?..” Але прымалі, дзякавалі – хто апошнюю цукерку аддаваў, некаторыя плакалі. Адна жанчына, цалкам сляпая, яна некалі працавала ў бібліятэцы, прачытала нам Шэкспіра на беларускай мове і падаравала дзве герані.

Фота са старонкі Цэнтра "ЭкаЖыццё" ў Фэйсбуку

Фота са старонкі Цэнтра "ЭкаЖыццё" ў Фэйсбуку

У наступным годзе акцыю паўтарылі. Аксана Бярнацкая кажа, што не можа ў сваёй дзейнасці абыходзіцца без сацыяльнага складніка – і гэта адна з пуцявінак, якія прывялі яе ў сетку сацыяльных прадпрыемстваў Беларусі CINGO. На базе “ЭкаЖыцця” ўдзельнікі супольнасці часам збіраюцца на трэнінгі і натхняюцца досведам цэнтра.

Некалькі гадоў таму Аксана даведалася, што ў Бараўлянах жывуць каля 200 сем’яў, якія выхоўваюць дзяцей з інваліднасцю. Так у “ЭкаЖыцці” з’явіліся экалагічныя сямейныя інклюзіўныя напрамкі, творчыя майстар-класы і інклюзіўны сямейны клуб, дзе мамы могуць займацца рукадзеллямі, праходзіць псіхалагічныя трэнінгі, кансультавацца з касметолагам, а ў гэты час з іх дзецьмі займаецца выхавацель. А для старэйшых дзяцей, падлеткаў і маладых людзей з інваліднасцю сёлета ў лістападзе запусцілі інклюзіўную медыяшколу з акцёрскім майстэрствам. Здаровыя дзеці аплачваюць поўны кошт заняткаў, дзеці з інваліднасцю – палову, а сябры БелАДДІМІ займаюцца бясплатна. Дарэчы, на заняткі ў “ЭкаЖыццё” прыязджаюць не толькі жыхары Бараўлян, а ўсе ахвотныя – з Мінска і іншых населеных пунктаў.

Цяпер Аксана Бярнацкая, апроч занятасці ў цэнтры, курыруе школу сацыяльнага прадпрымальніцтва па Мінскай вобласці. Гэты праект, падтрыманы Міністэрствам замежных спраў Германіі, рэалізуецца таксама ў Гомельскай і Гродзенскай абласцях. Ён стаў натуральным працягам дзейнасці творчых майстэрняў у “ЭкаЖыцці”: з’явілася патрэба ў рэалізацыі таго, што там вырабляецца, да таго ж заўжды застаецца актуальным пытанне, як можна атрымаць з гэтага прыбытак.

– Мне вельмі падабаецца дапамагаць людзям, якія самі хочуць нешта рабіць, – прызнаецца Аксана. – У нас – менавіта такія актыўныя людзі, якія хочуць пры гэтым зарабляць грошы. У праекце ёсць людзі, якія вырабляюць сувеніры, што маюць глыбокі сэнс і пры гэтым прасоўваюць беларускую культуру і гісторыю. Таксама ёсць дзяўчына, якая хоча стварыць інтэрнат для людзей сталага веку, бо лічыць, што яны вартыя таго, каб жыць, а не дажываць. Адзін хлопец будуе экалагічныя велагаражы, ёсць інжынер, які робіць пратэзы.

Агулам у праект адабралі больш за 20 удзельнікаў з 70 заявак, у паўфінал прайшло 13. Далей паўфіналісты будуць працаваць па сваіх праектах з ментарамі – ужо сталымі бізнесоўцамі.

Школа сацыяльнага прадпрымальніцтва. Фота са старонкі Цэнтра "ЭкаЖыццё" ў Фэйсбуку

Аксана прызнаецца, што нялёгка адначасова займацца столькімі справамі, але яна з задавальненнем дзеліцца сваім сакрэтам: трэба проста знайсці тую дзейнасць, якая будзе падабацца – і тады ніякае выгаранне вам не страшнае. Дарэчы, для таго, каб людзі разумелі, што ім падабаецца, у “ЭкаЖыцці” праходзяць курсы профарыентацыі.

У Аксаны Бярнацкай і яе паплечнікаў яшчэ шмат планаў і ідэй. І ў новым годзе яны абавязкова спраўдзяцца. А як жа іначай, калі ствараць цуды ў Новы год стала ўжо добрай традыцыяй для “ЭкаЖыцця”?

Аксана Бярнацкая. Фота са старонкі Цэнтра "ЭкаЖыццё" ў Фэйсбуку