Андрэй Казакевіч: Сцэнар анэксіі Беларусі на карысць Расіі ўжо не выглядае фантастычна
Пераўтварэнне Беларусі ў суб’ект, ці некалькіх суб’ектаў федэрацыі, можа разглядацца расійскім кіраўніцтвам як магчымасць прадухіліць непатрэбныя ускладненні на заходніх ускраінах “рускага свету”.
Таксама гэта можа быць магчымасцю пазбегнуць неабходнасці пастаянна губляць сілы і час на перамовы і кансультацыі з афіцыйным Мінскам ва ўмовах супрацьстаяння з Захадам.
Мінск імкнецца заняць нейтральную пазіцыю ў расійска-ўкраінскай вайне, што заслугоўвае станоўчай ацэнкі. На жаль, Крэмль мае мноства механізмаў уздзеяння на афіцыйны Мінск. Можна прагназаваць узмацненне расійскага ціску на беларускія ўлады.
Ці ўдасца Мінску прымірыць Расію з Украінай? Ці не чакае Беларусь лёс Крыма? Ці пойдзе Пуцін вайной на мацерыковую Украіну?
На пытанні Службы інфармацыі “ЕўраБеларусі” адказвае дырэктар інстытута “Палітычная сфера” (Літва) Андрэй Казакевіч.
-“Беларусь прыкладзе ўсе намаганні, каб вярнуць адносіны паміж Украінай і Расіяй да братэрскіх і добрасуседскіх, дапамагаючы ў пошуку варыянтаў урэгулявання ўсіх наяўных супярэчнасцяў і не дапускаць сілавога супрацьстаяння”. Гэтую заяву беларускі МЗС зрабіў 19 сакавіка, на наступны дзень, як Пуцін прыняў Крым у склад Расіі. Афіцыйны Мінск прэтэндуе на ролю міратворцы ці ў гэтую заяву ўкладваецца зусім іншы сэнс?
-Беларускія ўлады спрабуюць заняць нейтральную пазіцыю ў расійска-ўкраінскім канфлікце, што заслугоўвае станоўчай ацэнкі (асабліва ўлічваючы ўсе абставіны). Аднак Крэмль будзе аказваць ціск на беларускія ўлады, каб была прынятая расійская афіцыйная пазіцыя.
Шо тычыцца міратворчай ролі, то яе выконваць Мінску будзе складана. Супраць гуляюць два фактары: недастатковая палітычная вага ў рэгіёне, а таксама адсутнасць гарантый нейтральнасці (улічваючы спецыяльныя стасункі з Масквой). Але калі заняць пазіцыю “міратворцы” ці пасярэдніка ўдасца, то гэта будзе значным дыпламатычнм дасягненнем.
- Ці можа Мінск разлічваць на нейтралітэт, калі ён з’яўляецца галоўным ваенна-палітычным саюзнікам Расіі?
- Статус саюзніка не вымагае ад Беларусі падтрымкі любых захадаў Расіі, асабліва калі такія захады не ўзгадняюцца.
Беларусь імкнецца да нейтралітэту, што ў дадзеных абставінах найлепшы варыянт. На маю думку, не ў інтарэсах Беларусі ўмешвацца ў гэты канфлікт на баку Расіі ці Украіны. Але натуральна, Масква цісне і будзе ціснуць на Беларусь у гэтым пытанні. Расія мае надзвычай вялікую патрэбу ў міжнароднай падтрымцы, пакуль практычна ніхто ў свеце не прызнае дзеянні Масквы законнымі.
- Ці не прывядзе імкненне беларускіх уладаў захаваць нейтралітэт у расійска-ўкраінскай вайне да азлаблення Крамля, які следам за Крымам захоча ўключыць у склад Расіі і Беларусь?
- Такая небяспека існуе, але яна не звязаная з пазіцыяй, якую сёння займае Мінск. У адпаведнасці з новай сітуацыяй, з новымі падыходам Расіі да сваёй знешняй палітыкі на постсавецкай прасторы, такі сцэнар мае сваю верагоднасць і абгрунтаванне ў рамках канцэпцыі “рускага свету”. У любым выпадку зараз такое разгортванне падзеяў не выглядае фантастычным. Варыянт далучэння (ці анексіі) Беларусі да Расіі ў якасці суб’екта ці некалькіх суб’ектаў федэрацыі, можа разглядацца як механізм замацавання ўстойлівага кантролю Расіі над гэтай тэрыторыяй. Наяўнасць лаяльнага аўтарытарнага рэжыму, які перыядычна дэманструе імкненне да самастойнасці, перастае разглядацца як надзейная гарантыя “рускіх інтарэсаў”. Адпаведна сцэнар далучэння/анексіі набывае ўсё большае абгрунтаванне. Суверэнітэт Беларусі быў гарантаваны вядомай Будапешцкай дамовай, але Расія ўжо яе парушыла пад час крымскага крызісу.
- Многія спадзяваліся, што афармленне анексіі Крыма знізіць градус напружанасці ў рэгіёне. Аднак, падобна, справа ідзе да рэальнай вайны. Ці мае Пуцін сродкі і жаданне ісці вайной на мацерыковую Украіну, на Кіеў?
- Анексія Крыма не прывядзе да стабілізацыі сітуацыі ў рэгіёне, наадварот – выкліча дэстабілізацыю. Гэта вельмі радыкальнае рашэнне, якое ўжо радыкалізуе Украіну.
З іншага боку, Крым для Расіі – занадта малы кавалак тэрыторыі, каб на ім спыніцца. І Масква тым ці іншым чынам будзе імкнуцца ўмешвацца ў справы кантынентальнай Украіны. Магчымасць збройнага ўварвання на тэрыторыю Украіны пакуль таксама нельга выключаць. Свой Рубікон расійскія ўлады ўжо перайшлі.
Галоўны стрымліваючы фактар узброенай эскалацыі – вялікія палітычныя і эканамічныя рызыкі: ніхто дакладна не здольны спрагназаваць, чым можа абярнуцца далейшая інтэрвенцыя, у тым ліку – і ў вайсковым плане. Можна шмат казаць пра слабую ўкраінскую армію, але не факт, што яна зусім бяззубая ў рэальнасці. Па-другое, гэта велізарныя фінансавыя выдаткі, асабліва калі гаворка пойдзе пра ўстанаўленне кантролю над акупаванымі тэрыторыямі. Больш за тое, размова ідзе пра землі населеныя мільёнамі людзей, пакорлівасць якіх пад вялікім пытаннем – гэта не Крым, і тым больш не Паўднёвая Асеція ці Абхазія.
І, вядома, непрадказальныя знешнепалітычныя наступствы, якія могуць прывесці да поўнай ізаляцыі Расіі, да надзвычайных санкцый, а ў найгоршым варыянце – да ваенных сутыкненняў паміж Расіяй і войскамі НАТА.
Такі ход падзеяў вельмі рызыкоўны для Расіі. А для ўсяго нашага рэгіёна эскалацыя вайсковага канфлікту стане катастрофай.
- Свет гатовы прымірыцца з анексіяй Крыма, але не стане цярпець акупацыю астатняй Украіны?
- Крым сапраўды адносна лакальная праблема, дый ягоная анексія прайшла без вялікіх ахвяраў. Свет (перш за ўсё заходні) не прымірыцца з анексіяй, але ў эскалацыі ніхто не зацікаўлены.
А вось наступствы пашырэння тэатру вайсковых дзеянняў непрадказальныя. Вайна можа прывесці цэлы рэгіён да катастрофы, у тым ліку – і гуманітарнай. Пойдзе зусім іншая знешнепалітычная гульня, значна больш жорсткая. Жорсткасць не абавязкова азначае ваенныя дзеянні. У любым выпадку, Расію будуць выціскаць, ізаляваць, байкатаваць па ўсіх магчымых каналах.
- Калі Пуцін прымаў Крым у склад Расіі, ён агучыў планы пабудовы рускага парадку на постсавецкай прасторы. Што азначае ўстанаўленне рускага парадку для Беларусі?
- Калі сыходзіць з рыторыкі апошніх месяцаў і практычных захадаў расійскага кіраўніцтва, то гэты рускі парадак азначае імкнення да ўсё большага падпарадкавання Маскве тэрыторый, якія разглядаюцца як частка “рускага свету”. Для Беларусі гэта можна значыць стварэнне сеціва прарускіх арганізацый, актывізацыю рускага нацыяналізму, мабілізацыю прарасійскіх настрояў у краіне. Будуць спробы ўзяць пад кантроль ці вызначыць “калідор” для стасункаў Беларусі з Захадам.
Новы “рускі свет” не прадугледжвае дэмакратыі, дэмакратыя ў кіроўных колах Расіі ўсё больш разглядаецца як механізм заходняга ўплыву, які аказвае дструктыўнае ўздзеянне на “рускую цывілізацыю”.
Метады, якія прымяняе Расія для кантролю над зонай сваіх інтарэсаў, мяняюцца на вачах. Да нядаўняга часу пра вайсковыя дзеянні нават гаворкі не было. Расія магла падкупляць, дамаўляцца з алігархамі, ціснуць праз гандлёвыя войны, нешта абяцаць, але прымяненне ўзброенай сілы лічылася немагчымым па ўсталяваным правілам гульні. Цяпер вайсковыя дзеянні ўжо вядуцца, што ўяўляе значную пагрозу. А для Беларусі змена метадаў і прынцыпаў знешняй палітыкі Расіі можа мець разбуральныя наступствы.
-
17.01
-
13.12
-
17.11
-
07.10
-
30.09
-
22.09
-
Владимир Мацкевич: Политтехнологии третьего поколения — 5-й доклад -
Владимир Мацкевич: Политтехнологии третьего поколения — 4-й доклад -
Владимир Мацкевич: Политтехнологии третьего поколения — 3-й доклад -
Владимир Мацкевич: Политтехнологии третьего поколения — 2-й доклад -
Владимир Мацкевич: Политтехнологии третьего поколения — 1-й доклад -
Елена ВЕРЕЩАГИНА. О пользе странных телепрограмм -
Светлана Алексиевич. Примитивно страшный мир -
Павел БЕЛАВУС: Не быць абыякавымі
