“Самая вялікая складанасць у тым, што людзі не хочуць браць на сябе адказнасць”

Яшчэ некалькі гадоў таму Мінск не мог нават мроіць пра ўласную “барную мілю”, фестываль стрыт-арту і шэраг крэатыўных прастораў. Але нешта здарылася, і раптам пайшлі асцярожныя размовы, маўляў, наш горад становіцца падобным на еўрапейскую сталіцу, і каб патусіць ужо не трэба ехаць у Вільню. Улада не змянілася, эканамічны крызіс паглыбляецца, а цікавых месцаў і падзей становіцца ўсё больш. Патлумачыць гэты парадокс паспрабавалі людзі, якія насуперак адвечнаму ныццю, што ў нас нічога зрабіць немагчыма, проста бяруць і робяць.

На адпаведную дыскусію анлайн-часопіс “Ідэя” запрасіў куратарку фестывалю вулічнага мастацтва Vulica Brasil, супрацоўніцу Амбасады Бразіліі ў Беларусі Мілу Котку, саўладальніка бара El Pushka, настаўніка школы барменаў Splash & Dash Дэніса Вальдэса і журналістку анлайн-часопіса CityDog.by Ясю Каралевіч-Картэль.

– Нельга сказаць, што гэта здарылася праз лібералізацыю, – тлумачыць падставы для ўзнікнення гарадскога крэатыву Яся, – але ў той жа час нельга адмаўляць, што за апошнія тры гады культурная сфера Беларусі стала крыху больш свабоднай. Ва ўлады ёсць праблемы, і яна, хутчэй, будзе займацца іх вырашэннем, чым забаронай стрыт-арт-фестывалю.

Журналістка заўважае, што ў Мінску з’явіліся людзі, якія паглядзелі, якім культурнае жыццё бывае за мяжой, і ў іх з’явілася патрэба ў гэтым на радзіме.

Дэніс Вальдэс зрабіў выснову, што “дзеткі падраслі”: большасць тых, хто стварае ў Мінску “двіж”, ужо набілі гузакоў і спрабуюць рабіць свае праекты. Гэтыя людзі яшчэ маладыя, у іх хапае энергіі і ідэй і яны не баяцца спрабаваць.

Міла Котка дадае, што нельга забывацца і на развіццё камунікацыйных сродкаў: калі 10 год таму ёй было складана камунікаваць з мастаком з Бразіліі, то цяпер у Фэйсбуку ён адказвае праз колькі хвілін: “О, крута, Беларусь – дзе гэта?”

– Я лічу, што ў Мінску заўсёды нешта адбывалася, людзі тусілі, будавалі горад пасля вайны. У гэтага горада вялікая гісторыя, і тое, што мы цяпер яго робім, – выпадак часу.

З Мілай пагаджаецца Яся Каралевіч-Картэль, якая звяртае ўвагу, што першыя незвычайныя рэчы сталі з’яўляцца даволі даўно.

– Мы нешта робім, і разам з тым прывучаем беларускія ўлады і бізнес да таго, што гэта можна рабіць. Калі мы пісалі пра “Гарызонт”, дзе размяшчаюцца “Корпус 8” і “Корпус 6” і дасылалі ім матэрыял, у адказ прыйшоў тэкст з каментарыямі. Чыноўнік піша: “У вас тут напісана “крэатыўная зона”, але “зона” – такое кепскае слова, давайце напішам “крэатыўны кластар”. І мы разумеем, што калі мы пісалі “кластар” чатыры гады таму, гэта выклікала хваляванне ў чытачоў, а цяпер чыноўнік кажа “крэатыўны кластар”.

Вядома, да гэтага трэба было прыйсці, і шлях быў зусім не лёгкі.

– Фразу “гэта немагчыма” тры гады таму мы чулі ад усіх, каго спрабавалі прыцягнуць у праект Vulica Brasil, бо нам казалі, што Мінск непрабіўны, – распавядае Міла Котка. – Але насамрэч усюды ёсць людзі. Самая вялікая складанасць у тым, што на ўсіх узроўнях яны не хочуць браць на сябе адказнасць ні за што.

Цяпер у мінчан ёсць некалькі хабаў і прынамсі дзве “жывыя” вуліцы – Кастрычніцкая і Зыбіцкая. Нягледзячы на наяўнасць шэрагу бараў і часам адной і той жа публікі, яны розныя адпачатку. Першая з яе крэатыўнымі прасторамі, мураламі, цаглянымі сценамі і барамі як бы прызначаная для таго, каб людзі прыходзілі сюды нешта зрабіць – пафатаграфаваць, наведаць івэнт і інш. Зыбіцкая ж настройвае наведнікаў на тое, што для іх нешта зробяць, напрыклад, прапануюць адпачынак у барах, створаць свята тут і цяпер. Ад пачатку Зыбіцкая была сэрцам горада, тут віравалі людзі, і цяпер яе аднаўлялі з разлікам на натоўпы турыстаў. Кастрычніцкую ж стваралі як прамысловы цэнтр, месца працы – цяпер інтэлектуальнай.

– Дывідэнды ад руху, які адбываецца на гэтых вуліцах, атрымлівае бізнес, які там знаходзіцца. І я часам думаю: “Навошта гэта ўсё мне?” Але калі бачыш, што гэта натхняе, мабыць, яно і ёсць тваёй місіяй, – кажа Міла Котка.