Што паказаў VI Тыдзень нефармальнай адукацыі?

З 24 верасня па 2 кастрычніка 2011 года ў Беларусі праходзіў Тыдзень нефармальнай адукацыі-2011. У гэтым годзе тэматычнай рамкай мерапрыемстваў стала "Нефармальная адукацыя і рэгіянальнае развіццё". На працягу васьмі дзён прадстаўнікі ўсіх накірункаў адукацыйнай сферы - дзяржаўных, недзяржаўных і бізнесу - абмяркоўвалі найбольш праблемныя пытанні развіцця нефармальнай адукацыі ў малых гарадах і сельскай мясцовасці, а таксама тое, як з дапамогай нефармальнай адукацыі можна ўплываць на развіццё рэгіёнаў Беларусі. У рамках тыднёвага адукацыйнага форуму прайшло 48 мерапрыемстваў у 13 гарадах Беларусі!

Якая выніковасць Тыдня? Наколькі зададзеная тэматычная рамка апраўдала чаканні арганізатараў? Якія ідэі прагучалі ярка і маюць перспектывы далейшага глыбокага разгляду і дыскусіі? На гэтыя і іншыя пытанні адказваюць прадстаўнікі аргкамітэта VI Тыдня НФА: Галіна Верамейчык, кіраўнік Прадстаўніцтва зарэгістраванага таварыства Deutscher Volkshochschul-Verband eV (ФРГ) у Рэспубліцы Беларусь, і Васіль Пронь, дырэктар ТАА "Трэнінгавага цэнтра "Квадратны апельсін".

- Тэма Тыдня ў гэтым годзе - "Нефармальная адукацыя і рэгіянальнае развіццё". На ваш погляд, ці здолеў Тыдзень наглядна прадэманстраваць патэнцыял развіцця НФА ў рэгіёнах? Якія падзеі, дыскусіі, трэнінгі, семінары сведчаць пра гэта?

Галіна Верамейчык: Мне падаецца, што Тыдзень ў большай ступені дазволіў паказаць рамку для развіцця НФА ў рэгіёнах, чым прадставіць патэнцыял мясцовых і рэгіянальных арганізацый НФА ў пытаннях рэгіянальнага развіцця. Гэта значыць, мы хутчэй задавалі пытанні, якія стымулююць асэнсаванне цяперашняй сітуацыі. Гэтая рамка найбольш выразна была прадстаўлена ў выступах и дыскусіях круглага стала "Нефармальная адукацыя ў рэгіёнах Беларусі: запатрабаванні, вопыт, інавацыі" [1, 2, 3]. А публічную дыскусію аб пашырэнні спектру адукацыйных паслуг для жыхароў беларускіх рэгіёнаў неабходна працягваць.

- У ходзе выступаў і дыскусіі круглага стала "Нефармальная адукацыя ў рэгіёнах Беларусі: запатрабаванні, вопыт, інавацыі" эксперты казалі пра тое, што развіццю НФА ў Беларусі перашкаджаюць разрозненасць, няздольнасць кансалідавацца вакол агульнай мэты. Што магло б змяніць гэтую сітуацыю, якія шляхі пераадолення гэтай праблемы вы бачыце?

Васілій Пронь: Думаю, што для таго, каб вырашаць гэтую праблему, неабходна працаваць з культурай, бачаннем і нас, як правайдэраў адукацыйных паслуг. Усё ж такі пакуль часцей мы бачым свае задачы - вузка і недалёка. Хоць, на самой справе, важна падняцца на ўзровень вышэй і ўбачыць, што тыя невялікія падзеі, праграмы, трэнінгі, якія мы праводзім, складаюць частку вялікай справы. Думаю, што ўсведамленне таго, што мы (кожны з нас) ўплываем на фарміраванне будучыні Беларусі, - гэта тая адпраўная кропка, якая магла б аб'ядноўваць нас. Бо так важна разумець і бачыць, куды мы хочам прыйсці - на ўзроўні краіны, як мінімум.

Галіна Верамейчык: Я б не называла гэта няздольнасцю кансалідавацца. Больш карэктна было б казаць аб неабходнасці пошуку агульных прыярытэтаў і пашырэнні кааперацыі. Сфера дадатковай і нефармальнай адукацыі такая шырокая і разнастайная, што тут заўсёды прысутнічалі і будуць прысутнічаць арганізацыі з вельмі шырокім дыяпазонам мэтаў, якія часам істотна адрозніваюцца. Класічны прыклад - дзейнасць камерцыйных арганізацый нараўне з іншымі арыентавана на прыбытак, некамерцыйных - не.

Мне спадабаўся тэзіс Дзмітрыя Карпіевіча, выказаны ім на круглым стале, аб недастатковасці і скарачэнні практыкі НФА на месцах. Перафразуючы яго, я б сказала, што неабходна пашыраць поле сумеснай практычнай дзейнасці. Калі з'явяцца няхай і невялікія спачатку агульныя праекты і праграмы, то працэс міжсектаравага ўзаемадзеяння будзе развівацца хутчэй. Што, па ідэі, павінна стымуляваць пошук і фармуляванне агульных мэтаў і задач.

- Вялікая колькасць рэгіянальных мерапрыемстваў Тыдня НФА прайшла ў партнёрстве з Прадстаўніцтвам зарэгістраванага таварыства Deutscher Volkshochschul-Verband eV (ФРГ) у Рэспубліцы Беларусь. Як Вы ацэньваеце выніковасць гэтых мерапрыемстваў? Якія ідэі маюць перспектывы далейшага развіцця?

Галіна Верамейчык: Для нас як для арганізацыі, нацэленай на развіццё ініцыятывы ў сферы дадатковай адукацыі дарослых у беларускіх рэгіёнах, удзел у аргкамітэце Тыдня даў магчымасць пазнаёміцца з шэрагам ініцыятыўных людзей на месцах: у Барысаве, у Мсціслаўскім раёне, у Гомелі, у Вілейцы. Знаёмства з новымі ініцыятывамі, а таксама прыцягненне ўвагі мясцовых гульцоў да праблем і перспектываў развіцця нефармальнай адукацыі ў рэгіёнах з'яўляюцца асноўнымі вынікамі шэрагу мерапрыемстваў, праведзеных прадстаўніцтвам Нямецкай асацыяцыі народных універсітэтаў у супрацоўніцтве з мясцовымі партнёрамі. І гэты першы вопыт супрацоўніцтва можа легчы ў аснову больш буйных праграм і праектаў - у выпадку, калі мы здолеем знайсці агульныя інтарэсы.

- Варта адзначыць, што Тыдзень НФА з кожным годам умацоўвае свае пазіцыі ў сферы ўзаемадзеяння арганізацый "трэцяга сектара" і бізнес-структур. У гэтым годзе УА "Міжнародны прыватны навучальны цэнтр падрыхтоўкі, павышэння кваліфікацыі і перападрыхтоўкі кадраў БелТЮФ", ТАА "Трэнінгавых цэнтр "Квадратны апельсін" выступілі ў ліку арганізатараў VI Тыдня НФА. І ўсё ж гэта пакуль адзінкавыя выпадкі. Як вам здаецца, што магло б прыцягнуць да ўдзелу ў Тыдні большая колькасць суб'ектаў адукацыйнага працэсу з іншых сектараў і развіць міжсектаравы ўзаемадзеянне?

Васіль Пронь: Для развіцця міжсектаравага супрацоўніцтва важна разумець выразна яго мэты. Разумець, што дасць кожнай з бакоў гэтае супрацоўніцтва. І пакуль гэтага разумення, як мне здаецца, не хапае абодвум бакам, таму супрацоўніцтва будуецца хутчэй на інтуітыўным узроўні: "нядрэнна было б...". Камерцыйныя арганізацыі, якія аказваюць адукацыйныя паслугі насельніцтву, у большасці нацэлены на пашырэнне сваёй аўдыторыі, і гэта зразумела - бо ад таго, колькі ў іх будзе слухачоў, часта залежыць эфектыўнасць дзейнасці. Аднак у Беларусі мы сутыкаемся з неразвітасцю самой сферы нефармальнай адукацыі дарослых. І тады камерцыйным арганізацыям прыходзіцца ўсімі магчымымі спосабамі выконваць функцыі арганізацый "трэцяга-сектара": фармаваць адукацыйную культуру насельніцтва. З іншага боку, арганізацыі "трэцяга сектара" часта абмежаваныя праектнымі рамкамі і, нават ствараючы новыя выдатныя прадукты, не заўсёды могуць іх тыражаваць і распаўсюджваць. Вось дзесьці ў гэтым полі і перасякаюцца ўзаемныя інтарэсы камерцыйных арганізацый, якія аказваюць адукацыйныя паслугі насельніцтву, і арганізацый "трецяга сектара".

З больш падрабязным аналізам вынікаў Тыдня НФА-2011 і яго асноўных мерапрыемстваў можна будзе азнаёміцца ў адным з бліжэйшых нумароў часопіса "Адукатар".

Служба інфармацыі "ЕўраБеларусі"