Зварот Рады беларускай інтэлігенцыі да Саміта еўрапейскіх дзяржаў па праблемам Усходняга партнёрства

Тэкст звароту:

Шаноўнае спадарства, 

Рада беларускай інтэлігенцыі лічыць удзел у ініцыятыве Усходняга партнёрства вельмі важным для нашай краіны. Беларусь у чарговы раз атрымлівае шанец уключэння ў агульнаеўрапейскія працэсы. Але галоўнае -  як для нас, так і для Еўропы,  – гэта не толькі вырашэнне бягучых эканамічных праблем ці дасягненне нейкіх геапалітычных мэтаў, але і дэмакратычнае рэфармаванне краіны. Без гэтага выкананне праграмы Усходняга партнёрства ў Беларусі проста немагчымае. 

У гісторыі Еўропы дастаткова прыкладаў, калі ігнараванне такіх фундаментальных  каштоўнасцяў, як свабода сумлення і выказвання, справядлівыя выбары, вяршынства закона, права меншасцяў, з-за недальнабачнасці і маладушша пэўных палітычных асобаў,  ці дзеля дасягнення нейкіх прагматычных мэтаў, прыводзіла да катастроф, якія руйнавалі не толькі жаданыя прагматычныя мэты, але і забіралі мільёны чалавечых жыццяў. 

Мы вельмі ўдзячныя краінам Еўразвязу за салідарнасць і падтрымку змагання беларускай грамадскасці супраць рэстаўрацыі таталітарнай сістэмы ў нашай краіне. Мы з разуменнем ставіліся да такіх захадаў, як абарона палітвязняў і падтрымка дэмакратычнага руху, непрызнанне вынікаў беларускіх выбараў, якія праводзіліся з грубымі парушэннямі, ці забарону на ўезд у Еўразвяз шэрагу беларускіх чыноўнікаў, якія спрычыніліся да рэпрэсій супраць дэмакратычнай супольнасці. Гэта бачылася, як лагічная і сумленная рэакцыя на парушэнне базавых нормаў еўрапейскага суіснавання. Менавіта такая салідарнасць, такое прынцыповае стаўленне да таталітарызму і прывяло напрыканцы ХХ стагоддзя да перамогі дэмакратыі ў шматлікіх краінах Усходняй Еўропы, якія з’яўляюцца сёння чальцамі Еўразвязу. 

Але, на наш погляд, апошнім часам палітыка Еўразвяза ў дачыненні да Беларусі кардынальна мяняецца. Прынцыповасць і цьвёрдасць ператвараецца ў талерантнасць, якая робіцца ўсё больш падобнай на беспрынцыпнасць. Нават былыя дысідэнты ў краінах, якія нядаўна змагаліся за незалежнасць і дэмакратыю, перасеўшы ў міністэрскія фатэлі, пачынаюць разважаць пра існаванне рэчаў больш важных, чым дэмакратычныя каштоўнасці. 

Менавіта таму мы выступаем супраць падзялення Усходняга партнёрства на палітычны і прагмаычны ўзроўні. Перамовы па зместу праграмы “з чыстага ліста”, пры ігнараванні невыканання беларускім рэжымам 12 умоў Еўразвязу і без удзелу прадстаўнікоў дэмакратычнай супольнасці, пакідаюць ва ўмовах маральнага гетта дэмакратычна скіраваных грамадзян Беларусі, шматлікіх дзеячоў навукі, культуры і мастацтва, якія не жадаюць служыць інтэлектуальнымі лакеямі рэжыму і імкнуцца на справе спрыяць мэтам, закладзеным у праграме партнёрства. 

Мы лічым, што рэальным сведчаннем сапраўднасці намераў беларускага кіраўніцтва па лібералізацыі сітуацыі ў краіне павінна быць спыненне рэпрэсій па палітычных матывах, магчымасць рэгістрацыі і працы грамадскіх аб’яднанняў, такіх як Саюз беларускіх пісьменнікаў, Беларускі гуманітарны ліцэй, магчымасць рэгістрацыі і распаўсюду беларускай незалежнай прэсы, акрэдытацыя тэлеканала Белсат. 

Мы заяўляем пра свой цвёрды намер заставацца вернымі названым вышэй гуманістычным і дэмакратычным прынцыпам, якія закладзеныя ў падмурак еўрапейскай цывілізацыі і, незалежна ад вынікаў Саміту, будзем замагацца за іх дясягненне. Мы спадзяемся, што Еўразвяз, у асобах удзельнікаў Саміта,  выпрацуе такія ўмовы, якія на справе спрыялі б усталяванню гэтых прынцыпаў у краінах, якія будуць удзельнічаць у Праграме Усходняга партнёрства. 
 

Сябры Рады беларускай інтэлігенцыі: 

Ул. Колас

З. Мiхнюк

Л. Злотнiкаў

С. Законнiкаў

А. Гуляеў

У. Халiп

В. Iпатава

Я. Фядзюшын

Р. Гарэцкi

I. Нiкiтчанка

З. Бандарэнка

А. Анiсiм

А. Лозка

З. Сiдаровiч

В. Голубеў  

3 мая 2009г. 

Мінск