У лістападзе 2008 года адзначаецца 100-годзьдзе беларуска-літоўскіх літаратурных сувязяў. Менавіта ў лістападзе 1908 годзе беларускі верш упершыню загучаў па-літоўску. Гэта верш Алаізы Пашкевіч (Цёткі) “Хрысьціны Свабоды”, які літоўскі паэт і перакладчык Костас Сьціблюс пераклаў і надрукаваў у Санкт-Пецярбургу. У тым жа годзе “Наша Ніва” надрукавала апавяданьне літоўскага празаіка Ёнаса Білюнаса “Кветка шчасьця”.

А пачыналася ўсё са Скарыны

Хаця літаратуразнаўцы цалкам справядліва лічаць першапачаткоўцам беларуска-літоўскіх літаратурных сувязяў выбітнага беларускага асьветніка і першадрукара Францішка Скарыну, які у 1523 года выдаваў свае кнігі ў Вільні. Пра гэта ў літоўскай сталіцы на доме 19 па вуліцы Вялікай (гэта былы палац бурмістра Якуба Бабіча) сьведчыць мэмарыяльная дошка.

У Беларусі літоўскую літаратуру грунтоўна вывучае прафэсар Адам Мальдзіс, у Літве беларускую – прафэсарка Альма Лапінскене. Дарэчы, Адам Мальдзіс ў суаўтарстве с Альмай Лапінскене, старшынёй Літоўскай асацыяцыі беларусістаў, выдалі сумесную дасьледчыцкую працу “Перазовы сяброўскіх галасоў”.

У савецкі час у 1977 годзе ў Беларусі выйшла “Анталёгія літоўскай паэзіі”, прадстаўленая 42 літоўскімі аўтарамі. І больш за 30 паэтаў, у тым ліку і выбітную Саламею Нерыс, на беларускую мову з мовы арыгіналу пераклаў Алесь Разанаў. Пасьля развалу СССР у Літве былі пераклады беларускай паэзіі, але выпадковыя. Яны друкаваліся ў літоўскіх культурніцкіх выданьнях. Так, каб выйшла ў гэтыя часы сучасная беларуская паэзія, анталогія – гэтага не было. І вось сёлета выйшла адразу дзьве кнігі беларускіх аўтараў ў перакладзе на літоўскую мову. Гэта Алесь Разанаў  -- «Паляваньне ў райскай даліне» і і паэтычная анталёгія “Сьвятло ў вокнах”.

Кнігі прэзэнтавалі і ў Вільні, і ў Менску

Спачатку ў кастрычніку прэзэнтацыя кніг адбылася ў Вільні  -- у Эўрапейскім гуманітарным унівэрсытэце і ў Саюзе пісьменьнікаў Літвы. Алесь  Разанаў пачаў свой выступ на літоўскай мове, чым зьдзівіў многіх прысутных студэнтаў, якія толькі пачынаюць вывучаць тутэйшую мову. Альма Лапінскене ў сваю чаргу вітала студэнтаў на беларускай мове. Вершы Разанава ў ЭГУ сёньня гучалі і па-беларуску ў выкананьні аўтара, і па-літоўску ў чытаньні перакладніцы.
 

Амбасадар Э.Багдонас: «Беларуская мова была "канцылярскай мовай Вялікага Княства Літоўскага”

12 лістапада ў Менску ў Амбасадзе Літоўскай Рэспублікі ў Беларусі адбылася прэзэнтацыя дзьвюх кніг беларускіх аўтараў ў перакладзе на літоўскую мову.

Алесь Разанаў прачытаў урывак з “Паляваньня ў райскай даліне”. А Лайма Лапінскене прадэкляравала, як гэты фрагмэнт гучыць па-літоўску. Дарэчы, вэрсэты Алеся Разанава сёньня чытаў і амбасадар Эдмінас Багдонас.

“Святло ў вокнах” па канцэпцыі ўкладальніка аб’яднала вершы “паэтаў сярэдняга пакаленьня” (Раісы Баравіковай, Яўгеніі Янішчыц, Ніны Мацяш, Уладзіміра Някляева, Алеся Разанава, Сяргея Законнікава), “паэтаў малодшага пакаленьня” (Валянціны Аксак, Эдуарда Акуліна, Уладзіміра Арлова, Ірыны Багдановіч, Галіны Булыкі, Леаніда Галубовіча, Адама Глобуса, Леаніда Дранько-Майсюка, Андрэя Хадановіча, Алеся Каско, Алеся Пашкевіча, Алеся Пісьмянкова, Сяргея Прылуцкага, Міхася Скоблы, Анатоля Сыса, Віктара Шніпа) і “беларускіх паэтаў з Літвы” (Алега Мінкіна і Тацяны Сапач). Прагучалі на вечарыне і вершы Владаса Бражюнаса, які перастварыў па-літоўску большасьць тэкстаў названай анталёгіі. Завяршылі трохгадзінную сустрэчу сваімі прамовамі старшыня Саюза беларускіх пісьменьнікаў Алесь Пашкевіч і амбасадар Эдмінас Багдонас.

Людміла Корсак

[email protected]