"Гэта сабатаж, інвестары сыходзяць з краіны" - альтэрнатыўную энэргетыку Беларусі абмяжоўваюць

А "зялёная" энэргетыка - гэта пытанне нашай незалежнасці ад Расіі, - сцьвярджаюць эксперты "Радыё Свабода".

Цягам двух наступных гадоў уступіць у сілу абмежаванне ў 215 МВт на новыя ветракі і сонечныя батарэі. Раздаваць квоты будзе невялікая міжведамасная камісія, куды не ўваходзіць ніводзін незалежны эксперт.

Замест таго каб стымуляваць развіццё аднаўляльных крыніц энэргіі (АКЭ), беларускія ўлады ўсё больш ускладняюць правілы гульні і фактычна стрымліваюць будаўніцтва новых ветрагенератараў, сонечных батарэй і калектараў, лічыць Уладзімер Нісцюк, старшыня няўрадавай асацыяцыі "Аднаўляльная энэргетыка".

"У нас робіцца спроба рэгуляваць тое, што не існуе, - гаворыць Нісцюк. - Ніякага стымулу для замежных інвестараў укладаць свае грошы ў развіццё аднаўляльных крыніц энэргіі больш няма".

Першыя праекты новых нарматыўных актаў пачалі абмяркоўвацца яшчэ ў ліпені 2013 году. А калі ў траўні 2015 году быў прыняты ўказ прэзідэнта № 209 "Аб выкарыстанні аднаўляльных крыніц энэргіі", то стала вядома і пра квоты. Урад мае права размяркоўваць квоты ў тым ліку і дзеля таго, каб не дапусціць празмернага развіцця паасобных кірункаў.

Але ў Беларусі аднаўляльная энэргетыка не настолькі развітая, каб ставіць ёй такія жорсткія рамкі, упэўнены Нісцюк. Паводле статыстыкі Дэпартамэнта па энэргаэфэктыўнасці Дзяржстандарту, на пачатак 2015 году ў краіне працавалі 47 ветрагенэратараў, 16 біягазавых комплексаў, 43 ГЭС (міні-ГЭС), 20 сонечных станцыяў, 224 сонечныя калектары, 12 міні-ТЭЦ.

Разам выходзіць 362 аб’екты агульнай магутнасьцю 105 МВт. Калі дадаць новыя аб’екты, уведзеныя сёлета, то іх можа стаць каля 380 агульнай магутнасцю прыблізна 140 МВт.

"У Міністэрстве энэргетыкі спасылаюцца на тое, што ў Нямеччыне гэта рэгулюецца, - кажа Нісцюк. - Але ў іх 27 тысяч ветрагенератараў, амаль 7 тысяч біягазавых комплексаў, мільёны сонечных станцыяў. Там ёсць што рэгуляваць! Яны маюць празмерныя аб’ёмы энэргіі ў паўднёвых раёнах краіны. А ў нас цяпер існуюць энэргадэфіцытныя раёны".

У квотах зацікаўлены найперш канцэрн "Белэнэрга" - манапаліст на энэргетычным рынку Беларусі.

Ледзь не з кожным новым нарматыўным актам інвэстыцыйная прывабнасць Беларусі зніжаецца. Па словах Нісцюка, у Гомельскай і Магілёўскай абласьцях, дзе былі патэнцыйныя пляцоўкі, інвэстары чакалі з ліпеня 2013 году, каб атрымаць дазвол на падпісанне інвестыцыйных дамоваў па будаўніцтве ветравых і сонечных электрастанцыяў.

Дзяржорганы стрымлівалі гэтую чаргу, аж пакуль інвэстараў не распудзілі новыя ўмовы вядзення бізнэсу. Цяпер у чарзе з інвестыцыямі ніхто не стаіць.

"Каб акупіць сонечную электрастанцыю, трэба пяць-шэсьць гадоў, - тлумачыць Нісцюк. - Пакуль яны чакалі, праекты заканадаўства змяніліся ўжо некалькі разоў. Інвестары баяцца ўкладаць грошы ў краіну, дзе невядома, што будзе заўтра".

Ён таксама кажа, што ўвесь час у асацыяцыю зьвярталіся замежныя інвестары з прапановамі будаваць аднаўляльныя ўстаноўкі. У Беларусі хацелі будаваць завод сонечных панэляў, каб прадаваць іх у краіны ЕС, заводы па перапрацоўцы смеццевага газу. Але інвестары не маюць пэўнасці, што ільготныя ўмовы свабодных эканамічных зон, малых гарадоў, "зялёныя" тарыфы захаваюцца ў будучым.

"Мы самі перакрываем інвэстарам дарогу ў Беларусь", - кажа Нісцюк.