Кіраўніцтва "Ваўчыных Нораў" карае бязрукага вязня за непрыбраны ложак

У івацэвіцкай калоніі № 22, больш вядомай як "Ваўчыныя Норы", адбывае пакаранне 36-гадовы Вадзім Едакоў, які ў 16 гадоў страціў абедзьве рукі. Як ён там апынуўся, як пераадольвае цяжкасці побыту, і як да яго ставяцца вязні ды супрацоўнікі адміністрацыі? Пра гэтае паведамляе Радыё Свабода.

Пра інваліда Вадзіма Едакова і ягоныя пакуты ў калоніі № 22 пад Івацэвічамі карэспандэнту "Радыё Свабода" распавёў былы вязень калоніі Андрэй Чалапа, які сам вызваліўся ўсяго крыху больш за месяц таму. Андрэй Чалапа вырашыў распавесці пра сяброў, якія хварэюць і пакутуюць ня толькі ад хваробы, але і ад дрэнных умоваў, недахопу мэдычнай дапамогі, абыякавасці, а часта і мэтанакіраванага цкавання, як лічыць Андрэй. А найперш ён распавёў пра бязрукага інваліда Вадзіма Едакова:

"Адбывае ён пакаранне ў 3-м атрадзе ў калоніі № 22. Хоць у яго няма рук, адміністрацыя ня раз ставіла яго на прыбіранне тэрыторыі, што я лічу здзекам. Ён тлумачыў, што ня можа трымаць венік ці рыдлёўку - з яго толькі смяяліся. Яшчэ супрацоўнікі адміністрацыі чапляліся да яго з-за быццам бы незапраўленага ложка. Ён на гэта нагадваў, што раней такіх прэтэнзіяў не было. Тыя ў адказ: "А ты раней ня скардзіўся на розныя парушэнні, у тым ліку не патрабаваў, каб паклалі ў медсанчастку".

Паводле Андрэя Чалапы, у калонію Вадзім трапіў за разбой - яму далі 6,5 года пазбаўлення волі паводле 2 часткі 207 артыкула Крымінальнага кодэксу. Маці Вадзіма Людміла Антонава, якая жыве ў Лідзе, пацвердзіла, што сын трапіў у дрэнную гісторыю, у якой быў і сам вінаваты. Пасля пахавання бацькі Вадзім, які нядаўна прыехаў з Еўропы пагасцяваць, запіў з сябрамі і трапіў у складзе кампаніі ў дом да былога забойцы. Там высветлілася, што гэта той чалавек, на якога яму скардзілася аднакласніца. 

Узнікла сварка, потым бойка, падчас якой Вадзім ударыў гаспадара нагой у сківіцу. Да таго ж пасля бойкі сябры Вадзіма скралі з кватэры рэчы ды напхалі ў кішэні Вадзіму - маўляў, на яго не падумаюць. "Вадзім быў нецвярозы", - усё ж бароніць маці сына.

Потым Вадзіма Едакова судзілі, і ў тым ліку абвінавацілі ў крадзяжы вуды, чаму Людміла Антонава вельмі дзівіцца. Яна кажа, што сын не падаваў апеляцыі, "сказаў, што адседзіць усё ад званка да званка".
 

"Ён адбыў ужо 3,5 года, яшчэ яму сядзець 3 гады. Пакутуе. А тут пачаліся яшчэ і праблемы з зубамі. Лечаць зубы без анэстэзіі. Сястра сабрала яму медычную бандэроль з лекамі ад зубоў - вярнулі назад, не прынялі. Яшчэ і з пячонкай пачаліся праблемы. Што вы хочаце - чалавек перанёс удар токам у тысячу вольт. Трапіў у „раздатку“ правадоў мэтро і тралейбусаў. Гэта здарылася ў Маскве. Я там была, сама выходжвала яго ў шпіталі".

Як Вадзім апынуўся ў Маскве? У цяжкія 90-я гады, калі Вадзіму (тады ён насіў прозьвішча Антонаў) было толькі 16 гадоў, разам са старэйшым братам пачаў зарабляць грошы продажам прадуктаў у Маскве. У адну з такіх паездак хлопец трапіў пад "зачыстку", якую праводзілі маскоўскія міліцыянты супраць гандляроў. Каб схавацца, у метро Вадзім забег у тэхнічны пакой з правадамі, паслізнуўся і ў цемры схапіўся за голыя правады. Маскоўскія лекары ўратавалі жыццё Вадзіму, але рукі ён страціў. Што было рабіць далей? У Беларусі хлопцу ніхто ня мог дапамагчы, і ён паехаў у Нямеччыну да старэйшай сястры. Там хлопцам пачалі апекавацца мясцовыя жыхары і нават сабралі грошы на біяпратэзы. Паводле маці Вадзіма, да гэтай гісторыі спрычыніўся славуты амэрыканскі баксёр Майкл Тайсан:

"Немцы напісалі, што вось хлопчык з Беларусі бяз рук, яму няма каму дапамагчы. І сам Тайсан яму пералічыў грошы. Гэтак набылі "біялагічныя" пратэзы, якія рэагуюць на простыя каманды мозгу. Гэтыя пратэзы вельмі дарагія, бо там плаціна і золата ўнутры. Ён насіў іх, як там жыў, але сюды не захапіў. Ён жа думаў вярнуцца, а тут сеў у турму".

Паводле сястры Вадзіма Валерыі, карыстацца пратэзамі брат перастаў яшчэ да вяртання дамоў:

"Ён рос, з гадамі яны пачалі ціснуць, а замяніць іх ён ня мог, бо дарагія. З грашыма былі праблемы. Таму ён стаў іх усё радзей і радзей надзяваць. І пакінуў там, у сястры, калі прыехаў у Беларусь".

 Як жыве ў калоніі бязрукі Вадзім Едакоў? Паводле былога вязня калоніі Андрэя Чалапы, апранацца яму дапамагаюць сябры. Яны ж трымаюць тэлефон, калі прыходзіць час тэлефанаваць дамоў. Есці бязрукі вязень прыходзіць раней за астатніх на некалькі хвілін, і гэта ахоўнікі яму дазваляюць, а есць "як сабака, сёрбаючы з міскі". У прыбіральні бязрукі вязень неяк таксама спраўляецца сам. "Дапамагае сабе нагой", - паведаміў Андрэй Чалапа. 

Паводле Андрэя Чалапы, бязрукага вязня маглі б пакласці ў медычную частку, дзе яму было б зручней, але гэтага прынцыпова ня робяць, хоць вольныя ложкі ў медычнай частцы заўсёды ёсць.

Ня толькі да Вадзіма Едакова, паводле Андрэя Чалапы, выяўляецца жорсткасць адміністрацыі:

"Вось яшчэ выпадак - з Менску там сядзіць Міхась Успенскі. Два гады таму ў яго знайшлі пухліну мозгу, але адмаўляліся вывозіць у рэспубліканскі шпіталь. Нарэшце паўгады таму ён гэтага дамогся, але там пасля абследавання сказалі, што ўжо два гады ў яго ідзе рак галаўнога мозгу, і калі б раней звярнуўся, маглі б дапамагчы. Вызваляць па хваробе яго ня хочуць, інваліднасць не даюць і дапамагчы нічым у калоніі ня могуць. Лекары кажуць, яму засталося 3 месяцы".

Паводле Андрэя Чалапы, у 22-й івацэвіцкай калоніі таксама чыніцца ціск на вязняў Васіля Моўнара, які хварэе на ВІЧ, Вячаслава Цясто, у якога хвароба нэрвовай сыстэмы, і Віталя Петрыка, які абвясціў цяпер галадоўку на знак пратэсту супраць адмовы ў медычнай дапамозе.

"Палітыка адміністрацыі такая - калі ты пачынаеш скардзіцца, адстойваць свае правы, цябе чакае карцэр", - кажа Андрэй Чалапа.

Супрацоўніца калоніі № 22, якая падняла слухаўку, адмовілася размаўляць пра бязрукага вязня ды іншых вязняў, якія маюць патрэбу ў мэдычнай дапамозе. "Начальніка калоніі і намесніка на месцы няма, яны абыходзяць калонію. Званіце заўтра", - адказала супрацоўніца.