Мікалай Кванталіяні: Мы не маем ілюзій, што пасля саміту Усходняга партнёрства нешта зменіцца

Генеральны дырэктар Міжнароднага кансорцыюма “ЕўраБеларусь” Улад Вялічка, які два гады быў нацыянальным каардынатарам Форума грамадзянскай супольнасці Усходняга партнёрства па Беларусі, у мінулым месяцы пакінуў гэтую пасаду. Падчас штогадовай асамблеі Форума, што праходзіла ў Таліне, новым нацыянальным каардынатарам абралі Мікалая Кванталіяні, які займаецца грамадскай дзейнасцю апошнія 17 год. Пачынаў яе валанцёрам у моладзевым аб’яднанні “Новая група”, пасля стаў членам савета. Таксама адказваў за міжнародныя напрамкі ў Нацыянальным моладзевым савеце РАДА, і ўсё гэта прывяло да актыўнага ўдзелу ў Форуме грамадзянскай супольнасці, дзе пасля некалькіх гадоў працы каардынатарам Працоўнай Групы 4 “Кантакты паміж людзьмі” Мікалая абралі ў Каардынацыйны камітэт БНП і сёлета ён стаў нацыянальным каардынатарам.  

Служба інфармацыі “ЕўраБеларусі” сустрэлася з ім і паразмаўляла пра актуальны стан і перспектыўныя напрамкі працы Нацплатформы і выклікі, якія паўстаюць перад грамадзянскай супольнасцю.

– Цяпер распачаўся новы этап беларуска-еўрапейскіх адносін, таму сітуацыя ў Нацплатформе змянілася. У папярэднім цыкле, пасля 2010 года, праводзілася “палітыка ізаляцыі”, звязаная з наступствамі прэзідэнцкіх выбараў: рэпрэсіямі, якія прымяняліся да актывістаў грамадзянскай супольнасці, наяўнасцю палітвязняў. Цяпер гэты цыкл скончыўся, бо фармальна палітзняволеных выпусцілі, Еўразвяз адмяніў санкцыі і аднавіў пабудову адносін з нашай дзяржавай, – гаворыць Мікалай Кванталіяні. – Цяпер адбываецца віток умоўнай лібералізацыі. Уумоўнай – бо нельга казаць, што адбыліся нейкія змены ў заканадаўстве і праваўжывальнай практыцы. Але з’явіліся нейкія стасункі з МЗС: супрацоўнікі ведамства прыходзяць на мерапрыемствы, якія арганізуюць прадстаўнікі грамадзянскай супольнасці, ім можна задаваць пытанні. Некалькі гадоў таму такога не было.

Мікалай Кванталіяні перакананы, што Беларуская нацплатформа з’яўляецца найбольш экспертнай у ФГС УП. У нашых дэлегатаў ёсць дакладная пазіцыя, якую яны адразу акрэсліваюць, і з гэтым значна прасцей працаваць. Бо, напрыклад, іншыя нацплатформы больш разрозненыя, у іх няма згоды.

На думку нацыянальнага каардынатара, асноўная задача грамадзянскай супольнасці застаецца ранейшай – узмацняць уласны патэнцыял, быць экспертам па максімальнай колькасці тэматычных напрамкаў і дапамагаць дзяржаве ў еўрапейскай трансфармацыі.

– Цяпер праца Форума Грамадзянскай супольнасці Усходняга партнёрства трансфармуецца пад дасягненне 20 паказчыкаў выніковасці, пастаўленых да 2020 года. Яны ахопліваюць розныя тэматычныя напрамкі: плюралізм і незалежнасць СМІ, вяршынства законаў, роўнасць палоў і недыскрымінацыя. Гэта ключавыя сферы, у якіх дзяржава павінна прыкладаць высілкі для рэфармавання. Роля грамадзянскай супольнасці і Нацплатформы – адсочваць, каб мэты дасягаліся ў адпаведнасці з індыкатарамі, ці хаця б выстаўляць гэтыя індыкатары, а таксама распрацоўваць і прымаць дарожныя карты для таго, каб можна было казаць, што еўрапеізацыя ў Беларусі адбываецца згодна з нейкімі планамі.

Паводле Мікалая Кванталіяні, адным з найбольш паказальных у гэтым сэнсе для Беларусі выступае Балонскі працэс, які адначасова дэманструе як поспех, так і яго адсутнасць: з аднаго боку, была прынятая Дарожная карта рэфармавання вышэйшай адукацыі, з іншага, яе ўмовы выкананыя ўсяго на 30%.

– Пакуль казаць пра нейкія гісторыі поспеху складана, бо да пэўнага моманту Нацплатформа не была ўключана ў многія працэсы. Але апошнім часам сітуацыя мяняецца. Напрыклад, прадстаўнік БНП быў запрошаны на сустрэчу ЕС – Беларусь Каардынацыйнай групы ў Мінску, што праходзіла 3 – 4 красавіка, дзе можна было агучыць праблемы і выклікі грамадзянскай супольнасці, - распавядае нацыянальны каардынатар.

Па яго словах, асноўная складанасць для працы Нацплатформы ў кансультатыўных структурах, якія збіраецца ствараць дзяржава ў розных напрамках, – адсочваць наяўнасць рэальных змен там, дзе гэта магчыма, пазбягаючы фармалізацыі. У той жа час застаюцца нявырашанымі праблемы са складанасцю рэгістрацыі грамадсктх арганізацый, а таксама крымінальнай адказнасці за дзейнасць ад імя незарэгістраванай установы.

– Я  лічу, што ў найбліжэйшы перыяд у беларуска-еўрапейскіх адносінах будуць уздымацца пытанні заканадаўчых зменаў, якія б дазволілі палепшыць сітуацыю  для развіцця грамадзянскай супольнасці.

Дарэчы, аб беларуска-еўрапейскіх адносінах. На наступным тыдні, 24 лістапада, у Бруселі адбудзецца саміт Усходняга партнёрства, куды ўпершыню за апошнія гады быў запрошаны афіцыйны Мінск.

– Пакуль што нейкіх чаканняў адносна саміту ў нас няма, – прызнаецца нацыянальны каардынатар. – З аднаго боку, удзел афіцыйнага Мінска – гэта добра, бо адбываецца пэўнае ўзаемадзеянне. Але шмат залежыць ад таго, хто паедзе на саміт: сам прэзідэнт ці іншы дэлегат. Трэба ўлічваць, што на ўдзел прэзідэнта ў саміце можа паўплываць і расійскі чыннік. Хоць у нас з’явіўся бязвізавы рэжым для еўрапейцаў і ў цэлым адносіны паляпшаюцца, мы не маем ніякіх ілюзій наконт таго, што пасля саміту нешта радыкальна зменіцца. Але мы маем надзею і бачанне таго, як трэба развіваць грамадзянскую супольнасць і Беларусь.